素问·金匮真言论篇第四

素问·金匮真言论篇第四

huánɡdìwènyuē

tiānyǒubāfēnɡ

jīnɡyǒuwǔfēnɡ

héwèi

黄帝问曰：天有八风，经有五风，何谓？

岐伯对曰：八风发邪，以为经风，触五脏，邪气发病。所谓得四时之胜者，春胜长夏，长夏胜冬，冬胜夏，夏胜秋，秋胜春，所谓四时之胜也。

xià

zhǎnɡxiàshènɡdōnɡ

dōnɡshènɡxià

xiàshènɡqiū

qiūshènɡchūn

suǒwèisìshízhīshènɡyě

qíbóduìyuēbāfēnɡfāxiéyǐwéijīnɡfēnɡchùwǔzànɡxiéqìfābìnɡsuǒwèidésìshízhīshènɡzhěchūnshènɡzhǎnɡ

dōnɡfēnɡshēnɡyúchūn

东风生于春，病在肝，俞在颈项；南风生于夏，病在胸胁；西风生于秋，病在

yúzàijiānbèi

běifēnɡshēnɡyúdōnɡ

bìnɡzàishèn

yúzàiyāoɡǔ

zhōnɡyānɡwéitǔ

bìnɡzàipí

yúzàijǐ

bìnɡzàiɡānyúzàijǐnɡxiànɡnánfēnɡshēnɡyúxiàbìnɡzàixiōnɡxiéxīfēnɡshēnɡyúqiūbìnɡzài

肺，俞在肩背；北风生于冬，病在肾，俞在腰股；中央为土，病在脾，俞在脊。

fèi

故春气者病在头，夏气者病在脏，秋气者病在肩背，冬气者病在四肢。

ɡùchūnqìzhěbìnɡzàitóuxiàqìzhěbìnɡzàizānɡqiūqìzhěbìnɡzàijiānbèidōnɡqìzhěbìnɡzàisìzhī

故春善病鼻衄，仲夏善病胸胁，长夏善病洞泄寒中，秋善病风疟，冬善病痹厥。

jué

ɡùchūnshànbìnɡbínǜzhònɡxiàshànbìnɡxiōnɡxiézhǎnɡxiàshànbìnɡdònɡxièhánzhōnɡqiūshànbìnɡfēnɡnuèdōnɡshànbìnɡbì

故冬不按跷，春不鼽衄，春不病颈项，仲夏不病胸胁，长夏不病洞泄寒中，秋不病风疟，冬不病痹厥、飧泄而汗出也。

bùbìnɡfēnɡnuè

dōnɡbùbìnɡbìjué

sūnxièérhànchūyě

ɡùdōnɡbùànqiāochūnbùqiúnǜchūnbùbìnɡjǐnɡxiànɡzhònɡxiàbùbìnɡxiōnɡxiézhǎnɡxiàbùbìnɡdònɡxièhánzhōnɡqiū

夫精者，身之本也。故藏于精者，春不病温。夏暑汗不出者，秋成风疟。此平人脉法也。

fǎyě

fūjīnɡzhěshēnzhīběnyěɡùzànɡyújīnɡzhěchūnbùbìnɡwēnxiàshǔhànbùchūzhěqiūchénɡfēnɡnuècǐpínɡrénmài

故曰，阴中有阴，阳中有阳。平旦至日中，天之阳，阳中之阳也；日中至黄

1

ɡùyuēyīnzhōnɡyǒuyīnyánɡzhōnɡyǒuyánɡpínɡdànzhìrìzhōnɡtiānzhīyánɡyánɡzhōnɡzhīyánɡyěrìzhōnɡzhìhuánɡ

昏，天之阳，阳中之阴也；合夜至鸡鸣，天之阴，阴中之阴也；鸡鸣至平旦，天之阴，阴中之阳也。故人亦应之。

yīnzhōnɡzhīyánɡyě

ɡùrényìyīnɡzhī

hūntiānzhīyánɡyánɡzhōnɡzhīyīnyěhéyèzhìjīmínɡtiānzhīyīnyīnzhōnɡzhīyīnyějīmínɡzhìpínɡdàntiānzhīyīn

夫言人之阴阳，则外为阳，内为阴；言人身之阴阳，则背为阳，腹为阴；言人身之脏

fǔzhōnɡyīnyánɡ

zézānɡzhěwéiyīn

fǔzhěwéiyánɡ

ɡān

xīn

pí

fèi

shènwǔzànɡjiēwéiyīn

dǎn

wèi

dàchánɡ

fūyánrénzhīyīnyánɡzéwàiwéiyánɡnèiwéiyīnyánrénshēnzhīyīnyánɡzébèiwéiyánɡfùwéiyīnyánrénshēnzhīzànɡ

腑中阴阳，则脏者为阴，腑者为阳。肝、心、脾、肺、肾五脏皆为阴，胆、胃、大肠、

xiǎochánɡ

小肠、膀胱、三焦六腑皆为阳。所以欲知阴中之阴、阳中之阳者何也？为冬病在阴，

chūnbìnɡzàiyīn

qiūbìnɡzàiyánɡ

jiēshìqísuǒzài

wéishīzhēnshíyě

ɡùbèiwéiyánɡ

yánɡzhōnɡzhīyánɡ

pánɡɡuānɡsānjiāoliùfǔjiēwéiyánɡsuǒyǐyùzhīyīnzhōnɡzhīyīnyánɡzhōnɡzhīyánɡzhěhéyěwéidōnɡbìnɡzàiyīn

夏病在阳，春病在阴，秋病在阳，皆视其所在，为施针石也。故背为阳，阳中之阳，心也；背为阳，阳中之阴，肺也；腹为阴，阴中之 阴，肾也；腹为阴，阴中之阳，肝也；腹为阴，阴中之至阴，脾也。此皆阴阳、表里、内外、雌雄相输应也，故以应天之阴阳也。

yīnyánɡyěyě

fùwéiyīn

yīnzhōnɡzhīzhìyīn

píyě

cǐjiēyīnyánɡ

biǎolǐ

nèiwài

cíxiónɡxiānɡshūyīnɡyě

ɡùyǐyīnɡtiānzhī

xīnyě

bèiwéiyánɡ

yánɡzhōnɡzhīyīn

fèiyě

fùwéiyīn

yīnzhōnɡzhī

yīn

shènyě

fùwéiyīn

yīnzhōnɡzhīyánɡ

ɡān

xiàbìnɡzàiyánɡ

帝曰：五脏应四时，各有收受乎？

dìyuēwǔzànɡyīnɡsìshíɡèyǒushōushòuhū

岐伯曰：有。东方青色，入通于肝，开窍于目，藏精于肝。其病发惊骇，其味酸，其类草木，其畜鸡，其谷麦。其应四时，上为岁星，是以春气在头也。其音角，其数八，是以知病之在筋也，其臭臊。

shìyǐzhībìnɡzhīzàijīnyě

qíchòusāo

qílèicǎomù

qíchùjī

qíɡǔmài

qíyīnɡsìshí

shànɡwéisuìxīnɡ

shìyǐchūnqìzàitóuyě

qíyīnjiǎo

qíshùbā

qíbóyuēyǒudōnɡfānɡqīnɡsèrùtōnɡyúɡānkāiqiàoyúmùzànɡjīnɡyúɡānqíbìnɡfājīnɡhàiqíwèisuān

南方赤色，入通于心，开窍于耳，藏精于心，故病在五脏。其味苦，其类火，其畜

yánɡ

nánfānɡchìsèrùtōnɡyúxīnkāiqiàoyúěrzànɡjīnɡyúxīnɡùbìnɡzàiwǔzànɡqíwèikǔqílèihuǒqíchù

羊，其谷黍。其应四时，上为荧惑星，是以知病之在脉也。其音微，其数七，其臭焦。

qíɡǔshǔqíyīnɡsìshíshànɡwéiyínɡhuòxīnɡshìyǐzhībìnɡzhīzàimàiyěqíyīnwēiqíshùqīqíchòujiāo

zhōnɡyānɡhuánɡsè

中央黄色，入通于脾，开窍于口，藏精于脾，故病在舌本。其味甘，其类土，其畜

2

rùtōnɡyúpíkāiqiàoyúkǒuzànɡjīnɡyúpíɡùbìnɡzàishéběnqíwèiɡānqílèitǔqíchù

牛，其谷稷。其应四时，上为镇星，是以知病之在肉也。其音宫，其数五，其臭香。

niúqíɡǔjìqíyīnɡsìshíshànɡwéizhènxīnɡshìyǐzhībìnɡzhīzàiròuyěqíyīnɡōnɡqíshùwǔqíchòuxiānɡ

西方白色，入通于肺，开窍于鼻，藏精于肺，故病在背。其味辛，其类金，其畜马，其谷稻。其应四时，上为太白星，是以知病之在皮毛也。其音商，其数九，其臭腥。

qíɡǔdào

qíyīnɡsìshí

shànɡwéitàibáixīnɡ

shìyǐzhībìnɡzhīzàipímáoyě

qíyīnshānɡ

qíshǔjiǔ

qíchòuxīnɡ

xīfānɡbáisèrùtōnɡyúfèikāiqiàoyúbízànɡjīnɡyúfèiɡùbìnɡzàibèiqíwèixīnqílèijīnqíchùmǎ

北方黑色，入通于肾，开窍于阴，藏精于肾，故病在谿其味咸，其类水其畜彘，其谷豆。其应四时，上为辰星，是以知病在骨也。其音羽，其数六，其臭腐。

ɡǔdòu

qíyīnɡsìshí

shànɡwéichénxīnɡ

shìyǐzhībìnɡzàiɡǔyě

qíyīnyǔ

qíshùliù

qíchòufǔ

běifānɡhēisèrùtōnɡyúshènkāiqiàoyúyīnzànɡjīnɡyúshènɡùbìnɡzàixīqíwèixiánqílèishuǐqíchùzhìqí

故善为脉者，谨察五脏六腑，一逆一从，阴阳、表里、雌雄之纪，藏之心意，合心于

jīnɡ

ɡùshànwéimàizhějǐncháwǔzànɡliùfǔyìnìyìcónɡyīnyánɡbiǎolǐcíxiónɡzhījìzànɡzhīxīnyìhéxīnyú

精。非其人勿教，非其真勿授，是谓得道。

fēiqírénwùjiàofēiqízhēnwùshòushìwèidédào

3